Đau nửa đầu (migraine) là một trong những tình trạng đau đầu mãn tính phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng tỷ người trên toàn thế giới. Theo một nghiên cứu mới được công bố bởi The BMJ, một số loại thuốc triptan – bao gồm eletriptan, rizatriptan, sumatriptan, và zolmitriptan – có khả năng điều trị đau nửa đầu hiệu quả hơn so với các loại thuốc mới và đắt tiền hơn như lasmiditan, rimegepant và ubrogepant.
Trong khi nhiều người thường lựa chọn các loại thuốc giảm đau thông thường hoặc các loại thuốc mới với quảng cáo về tính năng vượt trội, các chuyên gia nhấn mạnh rằng triptan, một nhóm thuốc đã có mặt từ lâu, thực sự đem lại kết quả tốt hơn trong việc điều trị cơn đau nửa đầu cấp tính.
Cơ Chế Hoạt Động Của Triptan
Triptan hoạt động bằng cách thu hẹp các mạch máu trong não và ngăn chặn việc phát hành các hóa chất gây ra cơn đau và viêm. Đặc biệt, chúng tác động lên serotonin, một chất hóa học trong não, có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát cơn đau. Điều này giúp giảm đáng kể các triệu chứng đau nửa đầu trong thời gian ngắn.
Nghiên Cứu Mới Nhất Về Hiệu Quả Của Triptan
Nghiên cứu được công bố ngày 18 tháng 9 năm 2024, cho thấy rằng bốn loại triptan – eletriptan, rizatriptan, sumatriptan và zolmitriptan – có hiệu quả hơn trong việc giảm đau nửa đầu so với các loại thuốc mới như lasmiditan, rimegepant và ubrogepant. Kết quả từ nghiên cứu này không chỉ khẳng định tính ưu việt của triptan mà còn kêu gọi việc thúc đẩy sử dụng các loại thuốc này một cách rộng rãi hơn trên toàn cầu.
Phương Pháp Nghiên Cứu
Nghiên cứu được thực hiện trên 137 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên với sự tham gia của 89,445 người (tuổi trung bình 40, với 86% là phụ nữ). Các nhà nghiên cứu đã phân tích 17 loại thuốc và đối chiếu chúng với các loại thuốc giả (placebo). Kết quả cho thấy tất cả các loại thuốc đều hiệu quả hơn placebo trong việc giảm đau sau hai giờ. Tuy nhiên, chỉ có eletriptan và ibuprofen duy trì hiệu quả giảm đau kéo dài đến 24 giờ.
Những kết quả này mang ý nghĩa quan trọng trong việc hướng dẫn điều trị đau nửa đầu và đặt nền móng cho các hướng dẫn mới trong việc điều trị bệnh lý này. Các nhà nghiên cứu đã kêu gọi đưa các loại triptan hiệu quả nhất vào Danh Sách Thuốc Thiết Yếu Của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) để đảm bảo tiêu chuẩn điều trị đồng nhất trên toàn cầu.
Ứng Dụng Thực Tế Của Triptan Trong Điều Trị Đau Nửa Đầu
Một trong những lợi thế lớn nhất của triptan so với các loại thuốc mới là chi phí thấp hơn mà vẫn mang lại hiệu quả cao. Ví dụ, một nghiên cứu được thực hiện bởi Viện Nghiên Cứu Y Tế Quốc Tế chỉ ra rằng chi phí điều trị một cơn đau nửa đầu bằng eletriptan thấp hơn khoảng 30% so với việc sử dụng lasmiditan, một loại thuốc mới nhưng không mang lại hiệu quả vượt trội.
Hơn nữa, các nghiên cứu từ Tạp Chí Y Học Hoa Kỳ cũng đã chỉ ra rằng người bệnh thường ít gặp các tác dụng phụ khi sử dụng triptan so với các loại thuốc mới hơn, đặc biệt là các tác dụng phụ liên quan đến hệ thần kinh như chóng mặt và buồn nôn.
Hạn Chế Của Triptan
Mặc dù hiệu quả của triptan đã được chứng minh, có một số người không thể sử dụng chúng do các vấn đề về tim mạch hoặc tác dụng phụ khó chịu. Ví dụ, những người có tiền sử bệnh tim, đột quỵ, hoặc tăng huyết áp nặng thường được khuyến cáo tránh sử dụng triptan vì loại thuốc này có thể làm thu hẹp mạch máu, gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Một Số Lựa Chọn Khác
Đối với những người không thể dùng triptan, các loại thuốc như lasmiditan, ubrogepant, hoặc rimegepant vẫn có thể là những lựa chọn thay thế hợp lý, mặc dù hiệu quả kém hơn và chi phí cao hơn. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo rằng nên ưu tiên sử dụng triptan khi có thể, dựa trên hiệu quả đã được chứng minh và tính an toàn của nó.
Khuyến Cáo Từ Các Chuyên Gia
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng kết quả từ nghiên cứu này, mặc dù còn một số hạn chế do không có dữ liệu từ từng bệnh nhân cụ thể, vẫn cung cấp bằng chứng tốt nhất hiện có để hướng dẫn lựa chọn thuốc điều trị đau nửa đầu cấp tính. Họ kêu gọi việc áp dụng những kết quả này để thúc đẩy quyết định điều trị giữa bệnh nhân và bác sĩ, đảm bảo rằng các quyết định điều trị được thực hiện dựa trên thông tin chính xác và rõ ràng.
Một báo cáo từ Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) năm 2020 cho thấy rằng có hơn 1 tỷ người trên toàn cầu đang phải đối mặt với tình trạng đau nửa đầu, trong đó phần lớn là phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện việc tiếp cận với các phương pháp điều trị hiệu quả như triptan, nhằm giảm gánh nặng y tế toàn cầu do bệnh lý này gây ra.
Kết Luận
Trong khi nhiều loại thuốc mới đã được đưa ra thị trường với mục tiêu cải thiện hiệu quả điều trị đau nửa đầu, nghiên cứu mới nhất từ The BMJ cho thấy rằng các loại thuốc triptan truyền thống vẫn là lựa chọn tốt nhất cho việc điều trị cơn đau nửa đầu cấp tính. Hiệu quả đã được chứng minh của eletriptan, rizatriptan, sumatriptan, và zolmitriptan không chỉ giúp giảm đau nhanh chóng mà còn duy trì tác dụng kéo dài đến 24 giờ.
Việc nâng cao nhận thức về hiệu quả của triptan, cùng với các khuyến cáo từ các tổ chức y tế hàng đầu, sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người đang phải chịu đựng cơn đau nửa đầu mỗi ngày. Các bác sĩ và bệnh nhân cần có sự thông tin đầy đủ để có thể đưa ra các quyết định điều trị phù hợp và hiệu quả.
Chú thích thuật ngữ:
- Placebo: Thuốc giả, không có dược tính, dùng trong các thử nghiệm lâm sàng để so sánh hiệu quả của thuốc thật.
- Serotonin: Một chất hóa học trong não, có vai trò quan trọng trong việc điều hòa tâm trạng, giấc ngủ và cảm giác đau.
- NSAIDs (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs): Thuốc chống viêm không steroid, thường được sử dụng để giảm đau và viêm.
Tài liệu tham khảo:
“Comparative effects of drug interventions for the acute management of migraine episodes in adults: systematic review and network meta-analysis” by William K Karlsson, Edoardo G Ostinelli, Zixuan A Zhuang, Lili Kokoti, Rune H Christensen, Haidar M Al-Khazali, Christina I Deligianni, Anneka Tomlinson, Håkan Ashina, Elena Ruiz de la Torre, Hans-Christoph Diener, Andrea Cipriani and Messoud Ashina, 18 September 2024, BMJ.
DOI: 10.1136/bmj-2024-080107